6 نکته درباره حاشیه و متن سفر ترامپ به عربستان
فرارو- دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا روز سه شنبه وارد فرودگاه ملک خالد در ریاض شد.
به گزارش فرارو، روز سه‌شنبه در حالی هواپیمای ترامپ بر زمین نشست که برخلاف سلف وی، جو بایدن که با استقبال نه چندان گرمی روبرو شد، از ترامپ استقبالی گرم به عمل آمد؛ تا جایی که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی برای استقبال از ورود رئیس جمهور امریکا شخصا تا پای پلکان هواپیما رفت.
ترامپ همچنین سه‌شنبه شب در همایش سرمایه‌گذاری عربستان و آمریکا ۲۰۲۵ در خصوص مسائل مختلفی سخن گفت؛ اظهاراتی که بخشی از آن به تعریف و تمجید از سعودی‌ها گذشت و بخشی از آن اظهارات کنایی خطاب به مقامات ایران بود؛ سخنانی که با واکنش مقامات کشورمان مواجه شد. در ذیل نگاهی خواهیم انداخت به صحبت‌های ترامپ و نکاتی که بایستی در خصوص سخنرانی وی به آن توجه داشت:
۱- هندوانه ترامپ زیر بغل سعودی‌ها
اما ترامپ که عمده هدف سفرش به خاورمیانه اقتصادی است و حتی رسانه‌های امریکایی پیش از سفرش به عربستان، در گزارشهای جداگانه، عمده دلیل سفر وی را اقتصادی عنوان کرده بودند، تلاش کرد تا در همایش سرمایه‌گذاری عربستان و آمریکا ۲۰۲۵ نظر سعودی‌ها را بیش از پیش جلب کند.
او در بخشی از سخنرانی‌اش در حالی که تلاش می‌کرد بگوید بن سلمان از تلاش زیاد برای مردمانش شبها هم حتی خواب ندارد، خطاب به «محمد بن سلمان» گفت: محمد تو شبها می‌خوابی؟ چطور تو می‌خوابی؟ هان؟ چه کار بزرگی [تو کرده‌ای] اون مثل برخی از ما [از بی‌خوابی] شبها غلت می‌زند.
۲- وقتی عربستان سکویی برای کنایه پراکنی به ایران می‌شود
اما نکته دیگری که در خصوص سخنرانی ترامپ وجود دارد، این است که ترامپ تلاش کرد تا از سکوی حضور خود در عربستان سعودی و در همسایگی ایران استفاده کند و سخنانی کنایی را علیه ایران مطرح کند؛ سخنانی که البته واکنش مقامات ایران را نیز در پی داشت.
ترامپ در حالی که تلاش می‌کرد تا هندوانه‌های بیشتری زیر بغل سعودی‌ها بگذارد، گفت: «در حالی که بلندترین آسمان‌خراش‌های جهان در جده و دبی ساخته می‌شوند، ساختمان‌های تاریخی در تهران در حال فروپاشی و تبدیل‌شدن به آوار هستند.»
او همچنین در اظهاراتی عجیب مدعی شد: «ایرانی‌ها می‌خواستند اسم خلیج را خلیج ایران بگذارند، اما من اجازه چنین کاری را به آن‌ها ندادم.»
اظهارات عجیب ترامپ در حالی مطرح می‌شود که هیچ گاه نه در متون چاپی در ایران و نه در جراید و رسانه‌ها و نه در سخنان مقامات کشورمان هیچگاه خلیج فارس به نام خلیج ایران نامیده نشده است. این در حالی است که استفاده از نام خلیج فارس مطابق اسناد قدیمی تاریخی است؛ اما بکار بردن نام خلیج به تنهایی و یا خلیج عربی نه تنها مسبوق به سابقه نیست، بلکه «لفظ خلیج عربی» در متون عربی برای اولین بار از سوی جمال عبدالناصر، رهبر مصر در حدود پنجاه سال پیش انجام شد و سپس از سوی برخی کشورهای دیگر عربی پی گرفته شد.
ترامپ همچنین بدون اشاره به تحریم‌های آمریکا که سبب ایجاد مشکلاتی در ایران شده و در ادامه تلاش برای تعریف و تمجید از سعودی‌ها گفت: «در حالی که شما بیابان‌های خشک را به زمین‌های حاصل‌خیز تبدیل کرده‌اید، رهبران ایران زمین‌های سبز و کشاورزی را به بیابان‌های خشک تبدیل کرده‌اند؛ چون فاسد هستند.»
او همچنین مدعی شد: «ما واقعاً می‌خواهیم ایران کشوری موفق باشد، می‌خواهیم کشوری عالی، امن و دوست داشتنی باشد. اما آن‌ها نباید سلاح هسته‌ای داشته باشند. این پیشنهادی نیست که برای همیشه باقی بماند.»
۳- واکنش تهران به اظهارات ترامپ
اما همانطوری که در بالاتر آمد، اظهاراتی که ترامپ در همایش سرمایه‌گذاری عربستان و آمریکا ۲۰۲۵ به منظور جلب توجه سعودی‌ها بیان کرد، با واکنش وزیر خارجه کشورمان روبرو شد.
سید عباس عراقچی، وزیرخارجه ایران در حاشیه نشست هیئت دولت در واکنش به اظهارات ترامپ گفت: اظهارات رئیس جمهور آمریکا را دیشب شنیدم، متاسفانه یک دیدگاه فریبکارانه بیان شد. این آمریکا بوده که از طریق تحریم‌های خودش در طول چهل و چند سال گذشته و با فشارهای خودش و با تهدیدات نظامی و غیرنظامی جلوی پیشرفت ملت ایران را گرفته است؛ آن کسی که عامل مشکلات اقتصادی هست آمریکا و سیاست‌های استکباری است که بر مردم ایران تحمیل کرده است.
او همچنین گفت: اینکه آمریکا تهدیدهای اسرائیل و تمامی جنایات اسرائیل در منطقه را نادیده می‌گیرد و می‌خواهد ایران را به عنوان تهدید معرفی بکند؛ یک فریبکاری محض هست و عوض کردن جای تهدیدات هست. چه کسی در غزه ۶۰ هزار نفر را کشته است و به لبنان، یمن و سوریه حمله می‌کند؟
۴- وقتی ترامپ نیم نگاهی به سرمایه‌گذاری تریلیون دلاری سعودی‌ها دارد
اما ترامپ که عمده هدفش از سفر به سه کشور نفتی خاورمیانه یعنی عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی جذب سرمایه‌گذاری خارجی در کشورش بود و تمام تلاشش را نیز کرد تا در نخستین ایستگاه سفرش در عربستان، توجه سعودی‌ها را به خود جلب کند، در بخش دیگری از سخنان خود در همایش سرمایه‌گذاری عربستان و آمریکا ۲۰۲۵ گفت: «عربستان بیش از یک تریلیون دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری خواهد کرد.»
اما پیش از این نیز نشریه آمریکایی نیویورک تایمز در آستانه سفر ترامپ به خاورمیانه در گزارشی با عنوان «ترامپ می‌خواهد عربستان سعودی یک تریلیون دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کند» نوشته بود: ترامپ روز سه‌شنبه سفرخود به عربستان سعودی را با فهرست آرزویی به ارزش یک تریلیون دلار برای سرمایه‌گذاری در امریکا آغاز می‌کند.
این در حالی است که به نوشته نیویورک تایمز، ولیعهد سعودی پیشتر پیشنهاد سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد دلاری کشورش را در دوران ریاست جمهوری ترامپ داده بود.
۵- امضای قراردادهایی به ارزش صدها میلیارد دلار
اما در ارتباط با همین مسأله سرمایه‌گذاری سعودی ها، نکته‌ای که حائز اهمیت است، قراردادهای عظیمی بود که میان دو کشور به امضا رسید؛ قراردادهایی که ارزش آن‌ها به صدها میلیارد دلار می‌رسید. تنها در یک مورد، کاخ‌سفید از عقد یک قرارداد تسلیحاتی به ارزش ۱۴۲ میلیارد دلار میان آمریکا و عربستان خبر داد که شامل فروش «تجهیزات جنگی و خدمات نظامی پیشرفته از بیش از ۱۲ شرکت دفاعی آمریکایی» می‌شود.
کاخ سفید این قرارداد را «بزرگترین قرارداد فروش تسلیحات دفاعی در تاریخ» دو کشور توصیف کرده است.
در بیانیه کاخ سفید آمده است که فروش تسلیحات شامل پنج دسته است:
۱- تجهیزات و خدمات برای توسعه نیروی هوایی و قابلیت‌های فضایی
۲- دفاع هوایی و موشکی
۳- امنیت دریایی و ساحلی
۴- امنیت مرزی و نوسازی نیروهای زمینی
۵- ارتقاء سامانه‌های اطلاعاتی و ارتباطی
همچنین دونالد ترامپ و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی توافقنامه‌ای راهبردی در زمینه مشارکت اقتصادی امضا کردند. عربستان و واشینگتن همچنین توافقنامه‌هایی در زمینه‌های انرژی، معدن و دفاعی به امضا رساندند.
در همین ارتباط، مدیرعامل آرامکو نیز اعلام کرد: ما قراردادی برای سرمایه‌گذاری ۳.۴ میلیارد دلاری در توسعه پالایشگاه در ایالات متحده امضا خواهیم کرد.
۶- وقتی عربستان سعودی میزبان گوگل می‌شود
اما یکی دیگر از نکاتی که در حاشیه سفر ترامپ به عربستان برجسته بود، حضور غول‌های فناوری آمریکا در عربستان سعودی بود. عربستان سعودی به مناسبت سفر ترامپ به خاورمیانه، میزبان حدود ۲۰۰۰ نفر از مقامات دولتی و مدیران شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی در حوزه فناوری و دیگر صنایع در قالب نشست مجمع تجاری سعودی-آمریکایی بود.
در همین ارتباط، مدیر عامل گوگل اعلام کرد که در حال ساخت مراکز داده در عربستان بوده و قرار است پردازنده‌های گرافیکی را به این کشور منتقل کند.
اظهارات مدیرعامل گوگل در حالی است که سرویس‌های وب آمازون با اعلام راه‌اندازی دیتاسنترهایی در عربستان در سال ۲۰۲۶، گفته بودند تصمیم دارند بیش از ۵.۳ میلیارد دلار در عربستان سعودی سرمایه‌گذاری کنند.
حال ترامپ که امروز با دستانی پر عربستان را ترک کرد و راهی قطر شد، امید دارد تا در دو مقصد بعدی خود یعنی قطر و امارات نیز بتواند اهداف و قراردادهای اقتصادی بزرگی را کسب کند و با کوله‌باری پر از قراردادهای عظیم به کشورش بازگردد.
