ماده صورتی که هواپیماهای آتش نشان می پاشند چیست؟ آیا خطرناک است؟
راهنماتو – در روزهای اخیر، آسمان لس‌آنجلس به صحنه‌ای غیرمعمول تبدیل شده است. بارانی صورتی‌رنگ از مواد ضدآتش توسط هواپیماهای مخصوص بر مناطق درگیر با آتش‌سوزی ریخته می‌شود.
به گزارش راهنماتو، این تلاش‌ها بخشی از اقدامات آتش‌نشانان برای مهار چندین آتش‌سوزی گسترده است که تاکنون جان دست‌کم ۲۴ نفر را گرفته و خسارات قابل‌توجهی به جا گذاشته است. این مواد که به رنگ صورتی یا مایل به قرمز هستند، خانه‌ها، خیابان‌ها، خودروها و حتی درختان را به این رنگ درآورده‌اند. اما این ماده ضدآتش صورتی چیست، چگونه کار می‌کند و آیا خطری برای انسان یا محیط‌زیست دارد؟
مواد ضدآتش صورتی از چه تشکیل شده است؟
ماده ضدآتش صورتی که توسط آتش‌نشانان استفاده می‌شود، ترکیبی از آب و پودری به نام فوس-چک (Phos-Chek) است. این محصول توسط شرکت Perimeter Solutions تولید می‌شود. در حال حاضر، نسخه‌ای از این محصول به نام MVP-Fx مورد استفاده قرار می‌گیرد که توسط سرویس جنگل‌داری ایالات متحده تأیید شده است. این ماده به شکل پودر غلیظ تهیه می‌شود و با مخلوط شدن با آب، به صورت کف یا مایعی غلیظ درمی‌آید که به‌راحتی از طریق هواپیماهای آتش‌نشانی بر روی مناطق درگیر با آتش‌سوزی پخش می‌شود.
مکانیسم عملکرد این مواد چیست؟
مواد ضدآتش با کاهش سرعت گسترش شعله‌ها به آتش‌نشانان فرصت بیشتری می‌دهند تا به صورت زمینی آتش را مهار کنند. این مواد به‌صورت لایه‌ای روی گیاهان، درختان و سایر مواد قابل اشتعال می‌نشینند و با خنک کردن و پوشاندن آن‌ها، از اشتعال سریع جلوگیری می‌کنند.
بر اساس گزارش‌های علمی، ماده فوس-چک حاوی نمک‌های معدنی است که نحوه سوختن سلولز موجود در گیاهان را تغییر می‌دهد. در حالت عادی، سلولز هنگام سوختن، گازهای اشتعال‌زا تولید می‌کند، اما این ماده باعث می‌شود که سلولز به کربنی غیراشتعال‌زا تبدیل شود و آتش دیگر نتواند از آن به‌عنوان سوخت استفاده کند.
چرا این مواد صورتی‌رنگ هستند؟
رنگ صورتی روشن این مواد یک ویژگی کاربردی است. این رنگ به خلبانان و آتش‌نشانان کمک می‌کند تا از هوا و زمین محل دقیق پخش مواد را تشخیص دهند. با گذشت زمان و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، این رنگ به‌تدریج محو می‌شود و اثری از آن باقی نمی‌ماند.
چالش‌ها و محدودیت‌ها
اگرچه این مواد تأثیر قابل‌توجهی در کاهش شدت آتش دارند، اما همیشه به‌تنهایی کافی نیستند. سایر روش‌ها مانند ایجاد شکاف در پوشش گیاهی و استفاده از آب نیز به‌طور هم‌زمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از مشکلات استفاده از آب این است که در دمای بالا به‌سرعت تبخیر می‌شود، در حالی که مواد ضدآتش حاوی ترکیباتی مانند کودهای شیمیایی هستند که پس از تبخیر آب نیز باقی می‌مانند و به مدت طولانی‌تری از گسترش آتش جلوگیری می‌کنند.
آیا این مواد برای محیط‌زیست خطرناک هستند؟
تحقیقات نشان می‌دهند که برخی از مواد ضدآتش قدیمی‌تر، حاوی فلزات سمی مانند سرب و آرسنیک بوده‌اند. به همین دلیل، نسخه‌های قدیمی فوس-چک دیگر استفاده نمی‌شوند. نسخه جدید MVP-Fx که در حال حاضر استفاده می‌شود، تأثیرات زیست‌محیطی کمتری دارد. با این حال، استفاده از این مواد در نزدیکی منابع آبی و زیستگاه گونه‌های در معرض خطر ممنوع است، مگر اینکه جان انسان‌ها به‌طور جدی در خطر باشد.
آیا مواد ضدآتش برای انسان ایمن هستند؟
طبق اطلاعات ارائه‌شده توسط شرکت سازنده، این مواد حاوی هیچ‌گونه ترکیبات شناخته‌شده‌ای که باعث سرطان یا آسیب‌های جدی شوند، نیستند. البته توصیه می‌شود از تماس مستقیم با آن‌ها اجتناب شود و در صورت تماس با پوست یا چشم، فوراً شسته شود. استنشاق ذرات این ماده ممکن است باعث تحریک دستگاه تنفسی شود، اما این نگرانی در مقایسه با خطرات ناشی از دود و ذرات معلق آتش بسیار جزئی است.
نگرانی‌های اصلی در مناطق آتش‌سوزی چیست؟
بزرگ‌ترین تهدید برای ساکنان مناطق درگیر با آتش‌سوزی، آلودگی هواست. دود و ذرات معلق ناشی از آتش می‌توانند برای هفته‌ها یا حتی ماه‌ها در هوا باقی بمانند و اثرات مخربی بر سلامتی داشته باشند. متخصصان توصیه می‌کنند که افراد در این مناطق از ماسک‌های مناسب استفاده کنند و حتی‌الامکان از قرار گرفتن در فضای باز اجتناب کنند.
ضدآتش صورتی‌رنگ که امروزه در آتش‌سوزی‌های گسترده به کار گرفته می‌شود، نمادی از پیشرفت تکنولوژی در مقابله با بلایای طبیعی است. این ماده با کمک به کاهش شدت آتش‌سوزی و خریدن زمان برای آتش‌نشانان، نقش مهمی در حفظ جان انسان‌ها و کاهش خسارات ایفا می‌کند. با وجود برخی نگرانی‌های زیست‌محیطی، تأثیر مثبت این مواد در مقابله با یکی از خطرناک‌ترین بلایای طبیعی انکارناپذیر است.
