رضا شاه؛ توسعه و اصلاحات «خیاط صفتان»
توسعه، دگرگونی جامعه است. از نظر خصوصیات اساسی آن تغییر کند. توسعه عبارت است از انتقال جامعه از شکلی به شکل دیگر. توسعه چه زمانی رخ می دهد؟ وقتی سنت جای خود را به سنت جدیدی می دهد. به گفته خوان بی تامسون، چهار جنبه دارد:
1. جنبه هرمنوتیکی: طرز اندیشیدن به دنیا و آدم و نگاه به دنیا و آدم.
2. هویت: چگونه خود را (من کیستم؟) در قالب فردی و جمعی تعریف کنید،
3. مشروعیت: از چه نیرویی اطاعت کنم؟ و چرا
4. جنبه نظارتی: چه عملی مجاز و چه عملی جایز نیست؟ چه روشی از زندگی؟
چگونه می توان از یک سنت به سنت دیگر حرکت کرد؟ وقتی افراد و روابط بین آنها به این چهار صورت تغییر می کند و شکل دیگری به خود می گیرد.
اما حاکمان و اکثریت مردم فکر می کنند که می توان جهان اجتماعی را به شکلی استبدادی تغییر داد و در مسیر توسعه حرکت کرد. حاکمان افغانستان، پهلوی اول و دوم و بسیاری دیگر از حاکمان منطقه و جهان این گونه می اندیشیدند و هنوز هم چنین می اندیشند. خام و سطحی.
آنها توسعه را امری دستورالعملی می دانستند و می بینند. آنچه را که حاکمان از طریق مداخلات استبدادی در جهان انجام می دهند و چشم اندازی که بر اساس آن انجام می دهند را می توان توسعه دایره ای نامید.; یا به عبارت دقیق تر: درک دایره ای از توسعه. یک نویسنده ایرانی بخشی از اصلاحات رضاشاه را نوشت به درستی «اصلاحات خیاط صفانه» نامیده شد. (رجوع کنید به اثر چهار جلدی آقای حمید نفیسی در تاریخ سینمای ایران، ج 1). دستورالعملی که برای تعویض لباس داده شده و مربوط به خیاط هاست!
در افغانستان به زنان نیز حق رای داده شد. همان افغانستانی که حالا طالبان را بزرگ کرده است. حاکمان، مشاوران، خدمتگزاران و عوام، توسعه را با نظم و نظم مرتبط می‌دانند. اما توسعه مستلزم دگرگونی جهان اجتماعی از درون است. دگرگونی عمیق و برگشت ناپذیر نگرش ها، اعمال، روابط اجتماعی، نهادهای اجتماعی و ارزش های اجتماعی.
توسعه با احکام و فرمان ها محقق نمی شود. توسعه با تغییر پوشش مردانه و زنانه حاصل نمی شود. قلب، ذهن و روابط زن و مرد باید تغییر کند. توسعه باید در جامعه جا بیفتد و در رفتار و روابط مردم خود را نشان دهد.
اما تدوین بخشنامه با دستور می آید و با دستور می رود و گاه پوست دستور دهنده را نیز در بر می گیرد و او را برای همیشه از صحنه دور می کند; مانند بلایی که توسعه دهندگان دایره ای در ایران و افغانستان متحمل شدند. دیگر نمی توان نام این رویداد را براندازی جامعه و دوران نامید. هیچ چیز تغییر نکرده است، اما نیروهای سازنده جامعه توسعه دایره ای را به عقب رانده اند. توسعه زمانی اتفاق می افتد که فرهنگ جامعه تغییر کند و با بی اعتبار شدن تدریجی سنت، گسست تاریخی رخ دهد.
منبع: کانال نویسنده
216216
