نقدی درخشان بر «اردک وحشی» اثر ایبسن.
اساس آثار این نویسنده برجسته نروژی بر افشای دروغ و افشای مصلحت استوار است. او در این اثر معروف با افشای دروغی حتی اگر آرامش یک خانواده را از بین ببرد، لزوم افشای حقیقت را برجسته می کند.
نمایشنامه برهانی مرند اقتباسی بی نظیر از این نمایشنامه است. او دیدگاه ایبسن را بر اساس ضرب المثل «هیچ چیز جز حقیقت نباید گفت، هیچ حقیقتی نباید گفت» نقد می کند. علاوه بر این، برهانی تا حدی تلخی داستان اصلی را می گیرد و هدویگ، نوجوان شکست خورده از متن ایبسن، موفق به خودکشی می شود و برنده جایزه نویسندگی می شود. در عوض افشاگر حقیقت عذاب وجدان دارد و خودکشی می کند. برخلاف اردک وحشی، هدویگ یک راوی دارد که داستانش را به صورت خطی تعریف می‌کند، زنی به همین نام. او در تقابل رویا و واقعیت، در رویاهایش «خراش» ایجاد می کند و رنج ها و رازهای خانواده اش را فاش می کند. شاید بتوان بزرگترین نقطه قوت «هدویگ» را در این تغییرات ظریف و نه شواهد در آثار افسانه درام قرن نوزدهم دید.
یکی دیگر از نقاط قوت این اثر، بازی ناقص بازیگران است. حضور چهره های حرفه ای مانند امین میری، رحیم نوروزی و بهرام ابراهیمی در کنار دیگر بازیگران کمتر شناخته شده، ترکیب نامتناسبی را ایجاد نکرده است. امین میری با اینکه نقشی فرعی دارد، بهترین بازیگر نمایش است و با انبوه تجربیاتش حضور درخشانی در صحنه دارد. با وجود سادگی، مناظر و نورپردازی در خدمت روایت است. هیچ دری در خانه یا اتاق ها دیده نمی شود که نشان دهنده نبود امنیت در این خانه است، گویی «هاکون و گرگیرش وارله» هر وقت بخواهند وارد خانه می شوند و آرامش اهالی را بر هم می زنند.
ویدئو پروژکتور به اندازه کافی و مناسب در صحنه استفاده می شود و خللی در روایت کلاسیک داستان ایجاد نمی کند و تصاویر در خدمت موضوع اصلی هستند و حواس مخاطب را از بازی ها و دیالوگ ها منحرف نمی کنند. شاید تنها ایراد نورپردازی این باشد که پرده در پایان نمایش در اتاقی که جنگل خودخوانده پدربزرگ است بالا می رود. نورپردازی به گونه ای است که مخاطب نمی تواند اتاق مرموز پدربزرگ و هدویگ را به خوبی ببیند. اگرچه شاید از آنجایی که آن جنگل نوعی تاریکخانه روانی خانواده بود، کارگردان قصد داشت آن را یک «خراش» ببیند!
هدویگ به دلیل استحکام بازی و «لغزش‌های» جذاب «اردک وحشی» و لذت بردن از بازی ناقص بازیگرانش، دیدنی است، زیرا با وجود مضمون جدی این نمایش، به سختی متوجه گذشت زمان در این نمایش 100 دقیقه ای
نمایش “هدویگ” که به نظر من بهترین نمایشنامه ای است که برهانی تا به حال نوشته و کارگردانی کرده است، در دی ماه 1403 در سالن اصلی تئاتر ایرانشهر اجرا شد و در جشنواره چهل و سوم فجر نیز اجرا شد.
۵۷۵۷
