سال ۱۲۸۳ ؛ فرمان ادای نذر طلای ناصرالدین شاه به عتبات
عضدالملک در اواخر سال ۱۲۸۳ق از طرف ناصرالدین شاه مامور شد تا خشت‌های طلای گنبدهای مطهر امام علی‌النقی (ع) و امام حسن العسکری (ع) را به عتبات برده و به شیخ عبدالحسین تهرانی (شیخ‌العراقین) تحویل دهد.
علی‌رضاخان عضدالملک نخستین نایب‌السلطنه احمدشاه قاجار بود. او پسر موسی‌خان قاجار و از ایل قاجار بود و در دربار چند تن از شاهان قاجار خدمت می‌کرد. در سال ۱۲۸۳ قمری وی را به همراه خشت‌های طلا به عتبات فرستادند تا حرمین را تذهیب کند. وی پس از بازگشت از سفری که به همراه شاه به عتبات رفته بود به حکومت مازندران منصوب شد.
فرمان ناصرالدین‌شاه مبنی بر مأموریت علی‌رضاخان، پیشخدمت خاصه، جهت حمل خشت‌های طلای گنبد عسکریین (صلواه‌الله و سلامه) به کاظمین (1283ق) / پژوهشکده تاریخ معاصر
به گزارش ایبنا، سفرنامه‌ها گنجینه‌ها و سندهایی ارزشمند هستند که برخی از رخدادهای تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و ادبی را به خوبی بیان می‌کنند و از جنبه‌های گوناگون قابل بررسی هستند. کتاب «سفرنامه عضدالملک به عتبات» نوشته علیرضا عضدالملک است که حسن مرسلوند به شرح و تحقیق در مورد آن پرداخته و این کتاب در سال 1370 توسط موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی چاپ و راهی بازار نشر شده است. در میان سفرنامه‌های دوران قاجار، این سفرنامه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و شرح ماموریتی مذهبی است که عضدالملک قاجار به عتبات عالیات داشته است.
علیرضا خان قوانلو ایلخانی قاجار عضدالملک پسر موسی خان و دایی‌زاده ناصرالدین شاه قاجار در سال 1238 ه.ق متولد شد. در زمان سلطنت محمدشاه، سال‌های اول سلطنت ناصرالدین شاه غلام‌بچه‌ای بیش نبود و در سال 1271ق به جای محمدابراهیم خان محلاتی صدیق خلوت، غلام‌بچه باشی و بعد پیشخدمت خاصه شاه شد. در سال 1285 ق، پس از درگذشت میرزا محمدحسین قزوینی ملقب به عضدالملک و در همین سال مُهردار شاه نیز شد. در سفر عتبات در سال 1287ق و نیز در سفر اروپا در سال 1290ق با ناصرالدین‌شاه همسفر بود و در سفر دوم ناصرالدین‌شاه به اروپا از همراهان شاه بود. در سال 1288ق به سمت خوان‌سالاری تعیین شد و حکومت مازندران نیز به وی واگذار شد.
در سال 1290ق با حفظ سمت عهده‌دار ایل‌خانی‌گری ایل قاجار نیز بود. در سال 1292ق به جای میرزا کاظم‌خان نوری نظام‌الملک وزیر دادگستری شد. شاه در شعبان 1304ق عضدالملک را رییس صندوق عدالت یعنی وزارت دادگستری کرد و باغ لاله‌زار نیز برای دیوان‌خانه عدلیه اختصاص داده شد. پس از آنکه محمدعلی شاه در تاریخ جمعه 28 تیرماه 1288 خورشیدی به سفارت روس پناهنده شد، توسط مجلس از تخت و تاج رسما محروم شد و ولیعهد و فرزند خردسالش احمد میرزا به جای پدر به پادشاهی رسید و… عضدالملک قاجار به نیابت سلطنت برگزیده شد و تا زمانی که احمدشاه به سن بلوغ نرسیده بود، سمت نیابت سلطنت را برای خود محفوظ داشت. عضدالملک در 17 رمضان 1328در سن 90 سالگی در تهران درگذشت.
عضدالملک در اواخر سال 1283ق از طرف ناصرالدین شاه مامور شد تا خشت‌های طلای گنبدهای مطهر امام علی‌النقی (ع) و امام حسن العسکری (ع) را به عتبات برده و به شیخ عبدالحسین تهرانی (شیخ‌العراقین) تحویل دهد.
ناصرالدین شاه در قسمتی از متن فرمان خود خطاب به عضدالملک می‌نویسد: «… چون خشت‌های طلا که به جهت گنبد منور مطهر عسکریین صلوات‌الله و سلامه علیهما ساخته شده نظر به امانت و دیانت آن فدوی‌زاده خاص، حمل خشت‌های مزبور را به عهده آن مقرب‌الخاقان محول و مفوض فرمودیم که با کمال نظم و درستی خشت‌های طلا را حمل نموده و در کاظمین تحویل جناب مستطاب فضایل مآب افادت و افاضت نصاب حقایق و معارف اکتساب قدوه‌العلما و زبده‌الفقها مجتهد‌العصر و الزمان شیخ‌المشایخ العظام شیخ عبدالحسین سلمه‌الله تعالی داده که به کار برد. در بین راه از غلام و سرباز و فراش مامورین چنانچه تقصیری و خلافی ظاهر شود آن مقرب‌الخاقان خود ماذون است که به فراخور تقصیر آنها تنبیه نماید. باید با کمال نظم و درستی این خدمت را به انجام رسانیده در عهده شناسند.»
بیشتر بدانید:
ناصرالدین شاه
نذر طلا
