نقدی بر سریال «یزدان»؛ از افتتاحیه ۲,۰۰۰ نفری در برج میلاد تا بیلبوردهای شهری
سریال یزدان به کارگردانی منوچهر هادی، که از شبکه سه سیما روی آنتن رفته، یکی از پرحاشیه‌ترین آثار تلویزیونی این روزهاست. تبلیغات وسیع محیطی، مراسم افتتاحیه پرخرج، و حضور چهره‌های نام‌آشنا، همگی نوید اثری پرمخاطب را می‌دادند. با این حال، آنچه در عمل به مخاطب ارائه شده، فاصله قابل توجهی با انتظارات اولیه دارد.
تبلیغات محیطی گسترده و واکنش‌ها
از همان روزهای ابتدایی، حضور پررنگ بیلبوردهای سریال یزدان در سطح شهر تهران، توجه زیادی را به خود جلب کرد. این حجم از تبلیغات، که گفته می‌شود با حمایت شهرداری تهران انجام شده، بازتاب‌های مختلفی در فضای مجازی داشت. بسیاری از کاربران از میزان بالای تبلیغات در شهر تعجب کرده‌اند.
یکی از کاربران ایکس با انتشار تصویری از یک بیلبورد این سریال در یکی از خیابان‌های تهران نوشته: «سریال یزدان داره انقدر بولد می‌شه که آدم شک می‌کنه نکنه قراره بعدش فیلم سینمایی هم ازش دربیاد.»
و دیگری عکس دیگری منتشر کرده و نوشته: «تهران رو بیلبوردای یزدان تسخیر کردن! هر چهارراه، هر اتوبان، یه پوستر غول‌پیکر از سریال! شبکه سه انگار داره برای یه بلاک‌باستر هالیوودی تبلیغ می‌کنه!»
افتتاحیه‌ای پرشور در برج میلاد
مراسم افتتاحیه سریال در برج میلاد نیز با حضور گسترده مهمانان، از جمله برخی بازیگران سرشناس مانند نعیمه نظام‌دوست که در سریال نقشی نداشتند، برگزار شد. گفته می‌شود حدود دو هزار نفر در این برنامه حضور داشتند. چنین رویدادی، در نوع خود کم‌سابقه و نشان‌دهنده انتظارات بالایی بود که از یزدان وجود داشت، اما همین سطح از نمایش تبلیغاتی باعث شد مخاطبان در برابر کیفیت نهایی اثر حساس‌تر شوند.
یکی از کاربران در ایکس سریال را «افتضاح» توصیف کرده و نوشته؛ «یه ضد تبلیغ بزرگ بود برای شهرداری و ایران و یه خوراک فوق‌العاده برای مخالفان حکومت».
حضور کارگردان در نقش بازیگر؛ انتخابی بحث‌برانگیز
یکی از نکات قابل توجه در مورد یزدان، حضور منوچهر هادی در قالب یکی از نقش‌های فرعی سریال است. این تصمیم با واکنش‌هایی در فضای مجازی همراه شد؛ برخی کاربران معتقد بودند بازی او در حد و اندازه کارگردانی‌اش نبود. با این حال، هادی توضیح داده که به اصرار تهیه‌کننده این نقش را پذیرفته و برای آن دستمزدی هم دریافت نکرده است.
روایت اپیزودیک با ساختاری ناپیوسته
سریال یزدان با روایت داستان مأمور شهرداری به نام «عماد» و پرداختن به موضوعات روزمره شهری، سعی دارد به دغدغه‌های اجتماعی شهروندان بپردازد. این قالب اپیزودیک، در نگاه اول قابلیت زیادی برای تنوع و تنیدگی با زندگی روزمره دارد، اما ضعف در انسجام داستانی و پیوند میان قسمت‌ها باعث شده تا مخاطب درگیر روایت نشود. برخی از اپیزودها بیش از اندازه شعاری به نظر می‌رسند و به جای همدلی، نوعی فاصله میان بیننده و شخصیت‌ها ایجاد می‌کنند.
یکی از کاربران در ایکس نوشته: «داستان و خرده‌پیرنگ‌ها کشش ندارد… امیدوارم شهرداری تهران برای این سریال هزینه نامعقولی نکرده باشد».
بازیگران شناخته‌شده، اجراهای نه‌چندان درخشان
با وجود بهره‌گیری از چهره‌های شناخته‌شده‌ای مانند پژمان بازغی، لعیا زنگنه، سیما تیرانداز، علیرضا خمسه و حمید گودرزی، ترکیب بازیگری در یزدان به نقطه قوت تبدیل نشده است.
برخی انتخاب‌ها با نقش‌ها هم‌خوانی ندارند و بازی‌ها در مواردی سطحی یا کم‌رمق به نظر می‌رسند. شخصیت عماد نیز، که باید نقطه اتصال مخاطب با سریال باشد، فاقد عمق و تاثیرگذاری کافی است.
نگاهی تبلیغاتی یا روایتی اجتماعی؟
یکی از موضوعات بحث‌برانگیز درباره یزدان نگاه تبلیغاتی سریال به مسائل شهری و نقش شهرداری است. برخی مخاطبان احساس می‌کنند که سریال بیشتر به دنبال ارائه تصویری مثبت و بی‌نقص از نهادهای شهری است تا نقد یا بررسی واقع‌گرایانه مشکلات. این رویکرد در برخی دیالوگ‌ها و موقعیت‌ها قابل مشاهده است و باعث شده بخشی از مخاطبان نسبت به آن موضع‌گیری کنند. در حالی که سریال‌های اجتماعی موفق، معمولاً با نگاهی انتقادی و در عین حال منصفانه توانسته‌اند تأثیرگذار باشند.
یکی از کاربران نوشته است: «داستان و خرده‌پیرنگ‌ها کشش ندارد… امیدوارم شهرداری تهران برای این سریال هزینه نامعقولی نکرده باشد».
فاصله میان تبلیغات و تجربه تماشاگر
شاید مهم‌ترین چالش یزدان این باشد که سطح تبلیغات و حاشیه‌های پیش از پخش، انتظاراتی در ذهن مخاطب ایجاد کرد که با آنچه روی آنتن رفت، هم‌خوانی نداشت. این فاصله باعث شده تا حتی نکات مثبت سریال نیز کمتر دیده شود و قضاوت‌ها به سمت انتقاد برود.
