حرم حضرت زینب؛ نماد ایمان، سیاست و بیمِ آینده پس از اسد
فرارو- در حرم حضرت زینب(س)، آیین‌های ایمان در جریان است: نمازگزاران در حال سجده‌اند، زائران دستانشان را به سوی آسمان بلند می‌کنند یا در حالی که صورتشان را به ضریح می‌چسبانند، با شوقی عمیق زمزمه دعا می‌کنند؛ جایی که باور دارند نوه پیامبر اسلام در آن آرمیده است.
به گزارش فرارو به نقل از آسوشیتدپرس، اما در طول جنگ داخلی طولانی سوریه، این حرم فراتر از یک مکان زیارتی بود. در آن زمان، محافظت از این حرم در برابر افراط‌گرایان، به یکی از شعارهای محوری گروه‌های شبه‌نظامی شیعه تبدیل شد؛ گروه‌هایی که از دولت بشار اسد پشتیبانی می‌کردند. حرم و منطقه اطرافش که به همان نام «سیده زینب» شناخته می‌شود، به نمادی از تلاقی دین و سیاست در خلال جنگ تبدیل شدند.
امروز و پس از سقوط بشار اسد در دسامبر به‌دست شورشیان مسلح به رهبری گروه تحریر الشام، رهبران و اعضای جامعه شیعه در سوریه با چشم‌اندازی سیاسی کاملاً جدید در منطقه سیده زینب و فراتر از آن مواجه‌اند؛ شرایطی که باعث احساس آسیب‌پذیری در اقلیت کوچک شیعه سوریه شده است.
بعد از سقوط اسد، الخطیب همراه با دیگر اعضای جامعه شیعه سوری، محافظت داخلی از حرم را بر عهده گرفتند. اکنون نیروهای امنیتی جدید در بیرون از حرم نگهبانی می‌دهند.
وی می‌گوید: نمی‌خواهیم فتنه‌ای میان مسلمانان ایجاد شود. این مهم‌ترین پیام ما در این دوره دشوار برای سوریه است.
حضرت زینب (س)، دختر امام علی (ع) و نوه پیامبر اسلام، نزد شیعیان به‌عنوان نمادی از استقامت، شکیبایی و شجاعت شناخته می‌شود. او القابی چون «ام‌المصائب» دارد؛ به خاطر مصیبت‌هایی که دید، از جمله شهادت برادرش امام حسین (ع) در کربلا. شهادت او هر ساله توسط شیعیان سوگواری می‌شود.
محل دفن حضرت زینب مورد اختلاف است، اما این حرم در سوریه، زائرانی از ایران، عراق و لبنان را جذب می‌کند. با این حال، پس از سقوط اسد، تعداد زائران خارجی کاهش یافته و این برای کسب‌وکارهای محلی ضربه اقتصادی محسوب می‌شود.
طی سال‌ها، منطقه سیده زینب هدف حملات مرگبار افراط‌گرایان قرار گرفته است. در ژانویه، رسانه‌های دولتی گزارش دادند که دولت جدید سوریه یک طرح بمب‌گذاری توسط داعش در این حرم را ناکام گذاشته است؛ اقدامی که به‌نوعی تلاشی برای آرام کردن اقلیت‌های مذهبی به شمار می‌رود.
الخطیب، که پیش از سقوط اسد خانواده‌اش را از حلب به این منطقه منتقل کرده، می‌گوید اسد خود را حامی اقلیت‌ها معرفی کرده بود. وی افزود: وقتی قتل، بسیج نیروها و قطب‌بندی‌های فرقه‌ای آغاز شد، رژیم و متحدانش می‌گفتند: شما به‌عنوان شیعه یا عضو اقلیت، اگر من سقوط کنم، کشته خواهید شد.
به گفته او، حضور نیروهای تندورها، آتش اختلافات فرقه‌ای را شعله‌ور کرد.
اخیراً، پرچم قرمز «یا زینب» که از گنبد حرم آویزان بود، به‌دلیل برخی انتقادها به‌عنوان نماد فرقه‌گرایی برداشته شد.
شیخ ادهم الخطیب، نماینده شیعیان در سوریه، گفت که این پرچم‌ها علیه کسی نیستند اما برای حفظ آرامش توافق شد که فعلاً برداشته شوند.
وی افزود: نمی‌خواهیم درگیری‌ای رخ دهد. می‌دانیم که تحریکات فرقه‌ای در جریان است.
شیخ ادهم همچنین از کشمکش‌هایی با مسئولان اوقاف درباره مالکیت و اداره حرم خبر داد و تأکید کرد که تغییر وضعیت فعلی از سوی جامعه شیعه رد شده است.
الخطیب و دیگر رهبران شیعه اخیراً با احمد الشرع، رئیس‌جمهور جدید سوریه، دیدار کرده‌اند. وی گفت: ما با شفافیت درباره برخی تخلفات صحبت کردیم و او قول رسیدگی داد، اما گفت که به‌خاطر احساسات منفی نسبت به شیعیان به‌علت جنگ، نیاز به صبر هست.
به گفته وی، بسیاری شیعیان را عامل طولانی شدن عمر رژیم می‌دانند. او تأکید کرد که جنگ سیاسی بود، نه مذهبی.
وی افزود: تصمیم ما در ابتدای درگیری‌ها، بی‌طرفی بود، اما تحریکات فرقه‌ای، ربایش‌ها و کشتار غیرنظامیان باعث شد که شیعیان ناچار به دفاع از خود شوند.
امروز، حتی شایعات و پست‌های شبکه‌های اجتماعی می‌توانند احساسات را شعله‌ور کنند. جعفر قاسم، مدیر حرم، می‌گوید که یک ویدئوی جعلی درباره آتش‌سوزی در حرم دریافت کرده که باعث تماس‌های بی‌شمار شده است.
زائر دیگری گفت: برای امنیت و بازسازی سوریه‌ای مدرن دعا می‌کنم؛ جایی که میان مردم تفاهم باشد و کینه و بی‌عدالتی وجود نداشته باشد.
وی پاسخ داد: ما تحت حفاظت حضرت زینب(س) هستیم؛ نه اینکه ما بخواهیم حضرت زینب(س) را محافظت کنیم.
