سندروم قلب شکسته چیست و چرا برای مردان مرگبارتر است؟
فرارو- سندروم قلب شکسته، که معمولاً در پی استرس‌های شدید روحی یا جسمی بروز می‌کند، می‌تواند پیامدهای جدی‌تری برای مردان نسبت به زنان داشته باشد.
به گزارش فرارو به نقل از ان بی سی، در پی رویدادهای آسیب‌زایی مانند طلاق یا مرگ یکی از عزیزان، برخی افراد ممکن است با درد قفسه سینه و تنگی نفس مواجه شوند؛ نشانه‌هایی که می‌توانند ناشی از عارضه‌ای باشند که در زبان عامیانه به آن «سندروم قلب شکسته» گفته می‌شود. این عارضه که در پزشکی با نام «کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو» (Takotsubo Cardiomyopathy) شناخته می‌شود، اغلب به دلیل فشار فیزیکی یا روانی شدید ایجاد می‌شود؛ فشارهایی که منجر به ترشح هورمون‌های استرس مانند آدرنالین در بدن می‌شوند و عملکرد عادی انقباض قلب را مختل می‌سازند. اغلب بیماران پس از مدت کوتاهی بهبود می‌یابند، اما اقلیتی از آن‌ها دچار نارسایی قلبی می‌شوند.
اگرچه این سندروم بیشتر در زنان مشاهده می‌شود، اما بنا بر نتایج مطالعه‌ای که به‌تازگی در مجله انجمن قلب آمریکا منتشر شده، مردان دو برابر بیشتر از زنان بر اثر آن جان خود را از دست می‌دهند. در این تحقیق، اطلاعات نزدیک به ۲۰۰ هزار فرد بزرگسال در ایالات متحده که در فاصله سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ به دلیل سندروم قلب شکسته بستری شده بودند، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که حدود ۱۱ درصد از مردان در این گروه فوت کردند، در حالی که این رقم برای زنان حدود ۵ درصد بود. این داده‌ها یافته‌های پیشین مبنی بر بالاتر بودن نرخ مرگ‌ومیر در مردان را تأیید می‌کنند. دکتر هارمونی رینولدز، مدیر مرکز تحقیقات قلب و عروق زنان در دانشگاه لانگون نیویورک، که در این مطالعه مشارکتی نداشته، دراین‌باره می‌گوید: «به نظر می‌رسد یافته‌ای تکرارشونده باشد؛ مردان کمتر به سندروم تاکوتسوبو مبتلا می‌شوند، اما وقتی دچار آن می‌شوند، وضعیت‌شان وخیم‌تر است.»
کارشناسان قلب معتقدند تفاوت در عوامل محرک بین مردان و زنان می‌تواند علت بخشی از این اختلاف باشد. در حالی که در مردان، بروز سندروم قلب شکسته معمولاً به‌دلیل فشار فیزیکی مانند جراحی یا سکته مغزی رخ می‌دهد، در زنان عامل محرک بیشتر جنبه عاطفی دارد، مانند از دست دادن شغل یا فوت عزیزان. دکتر ایلان ویتشتاین، متخصص قلب در مرکز پزشکی جان هاپکینز، که در این تحقیق نقشی نداشته، می‌گوید: «افرادی که درگیر استرس‌های عاطفی هستند، معمولاً با وضعیت بهتری مواجه می‌شوند.»
او ادامه می‌دهد: «مردان ممکن است بیشتر در معرض خطر مرگ و عوارض شدید قرار داشته باشند، زیرا در ابتدا کمتر مستعد این بیماری هستند. در نتیجه برای ابتلا به این سندروم، به یک عامل محرک خطرناک‌تر نیاز دارند.» نویسنده اصلی مطالعه، دکتر محمد موحد، متخصص قلب در مرکز قلب سارور دانشگاه آریزونا نیز معتقد است مردان ممکن است در روند بهبودی نیز با چالش بیشتری مواجه باشند، چرا که از حمایت اجتماعی کمتری برای مدیریت استرس برخوردارند.
او در ادامه توضیح می‌دهد: «اگر یک عامل محرک استرس‌زا وجود داشته باشد و آن استرس برطرف نشود، احتمالاً به آسیب بیشتر به قلب منجر می‌شود یا حداقل شانس بهبودی را کاهش می‌دهد.» با این حال، دانشمندان هنوز پاسخ روشنی برای اینکه دقیقاً چه چیزی باعث بروز این سندروم می‌شود یا چرا در برخی موارد منجر به مرگ می‌گردد، در دست ندارند. دکتر ویتشتاین در این‌باره می‌گوید: «محققان همچنان در جست‌وجوی علت اصلی این بیماری هستند.»
آیا استرس تنها عامل محرک است؟
پزشکان برای تشخیص سندروم قلب شکسته به چند نشانه کلیدی توجه می‌کنند. در یک بیمار معمولی، بخشی از عضله قلب به‌شکل غیرعادی باد کرده است، شبیه یک بادکنک، اما برخلاف حملات قلبی، هیچ انسداد در عروق مشاهده نمی‌شود. اغلب بیماران نیز می‌توانند به رویداد پراسترسی اشاره کنند که درست پیش از بروز علائم رخ داده است.
دکتر متیو تومی، متخصص قلب در بیمارستان فاستر مونت‌ساینای نیویورک، می‌گوید: «فشارهای جسمی و روانی که در زندگی روزمره تجربه می‌کنیم، می‌توانند واقعاً برای ما هزینه داشته باشند. گاهی قلب انسان واقعاً درد می‌گیرد، و ممکن است در چنین لحظاتی، این درد قلبی خطری واقعی باشد.» با این حال، دکتر ویتشتاین معتقد است استرس به‌تنهایی برای ایجاد این سندروم کافی نیست.
او می‌گوید: «برخی افراد فقط کمی در محل کارشان ناراحت می‌شوند، یا کسی ممکن است هنگام دویدن کمی بیش‌ازحد به خود فشار بیاورد، یا حتی در چراغ قرمز گیر کند و عصبانی شود، با این حال ممکن است همین عامل ظاهراً بی‌اهمیت جرقه بیماری باشد.» دکتر رینولدز نیز یکی از بیماران خود را مثال می‌زند که تاکنون چهار بار دچار سندروم تاکوتسوبو شده و هر بار علت آن یک ویروس معده‌ای ساده بوده که باعث استفراغ شده است. او توضیح می‌دهد: «این بیمار از استفراغ متنفر است، و همین ترس و انزجار شدید باعث می‌شود پس از استفراغ دچار سندروم قلب شکسته شود.»
دکتر ویتشتاین اکنون بر این باور است که برخی بیماران ممکن است به‌طور ذاتی مستعد این بیماری باشند. تحقیقات او نشان می‌دهد که هورمون‌های استرس می‌توانند باعث تنگ شدن رگ‌های خونی کوچک اطراف قلب شوند و در نتیجه جریان خون کاهش یابد. این موضوع می‌تواند افرادی که دارای فشار خون بالا یا کلسترول بالا هستند را در معرض خطر بیشتری قرار دهد.
از سوی دیگر، مطالعات نشان داده‌اند که زنان پس از یائسگی بیش از دیگران در معرض این عارضه هستند. ویتشتاین دلیل این موضوع را کاهش سطح استروژن می‌داند، چرا که این هورمون نقش مهمی در گشاد شدن عروق کوچک قلب دارد. با این حال، دکتر رینولدز تأکید می‌کند که تحقیقات کافی برای اثبات این ارتباط وجود ندارد. او می‌گوید: «تا حدی واضح است که هورمون‌های جنسی در این میان نقش دارند، اما هنوز موفق نشده‌ایم بین این عناصر ارتباط روشن و مشخصی برقرار کنیم.»
درمان دشوار، پیشگیری دشوارتر
از آنجا که بسیاری از جنبه‌های سندروم قلب شکسته هنوز برای دانشمندان ناشناخته باقی مانده، پیشگیری و درمان آن نیز چالش‌برانگیز است. پزشکان گاهی داروهایی را تجویز می‌کنند که برای دیگر مشکلات قلبی کاربرد دارند، مانند بتابلاکرها، یا روش‌هایی برای کاهش استرس به بیماران پیشنهاد می‌دهند، نظیر مدیتیشن و مراجعه به روان‌درمانگر. اما دکتر موحد می‌گوید: «تا کنون هیچ دارو یا درمان مشخصی پیدا نکرده‌ایم که بتواند عوارض را کاهش دهد یا احتمال مرگ را کم کند.»
بر اساس یافته‌های این مطالعه، میزان مرگ‌ومیر ناشی از سندروم قلب شکسته در بازه زمانی ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ نسبتاً ثابت باقی مانده است؛ امری که نشان‌دهنده ناکارآمدی گزینه‌های درمانی موجود است. با این حال، دکتر ویتشتاین خاطرنشان می‌کند که این مطالعه بر پایه کدهای تشخیصی ثبت‌شده برای بیماران بستری انجام شده، که گاهی نمی‌تواند تمام ابعاد نقش‌داشته در مرگ بیماران را بازتاب دهد، به‌ویژه اگر بیمار دچار سکته مغزی یا مشکلات عصبی دیگری شده باشد.
او می‌گوید: «من کاملاً مطمئنم که برخی از این بیماران از سندروم قلب شکسته بهبود یافته‌اند، اما در ادامه بر اثر عوارض ناشی از عوامل دیگری فوت کرده‌اند.» متخصصان قلب توصیه می‌کنند که بیماران در صورت مشاهده علائمی مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس، حتماً به بیمارستان مراجعه کنند و این نشانه‌ها را صرفاً به‌حساب استرس نگذارند. دکتر رینولدز در پایان تأکید می‌کند: «شما نمی‌توانید تفاوت بین این عارضه و حمله قلبی سنتی را تشخیص دهید مگر اینکه در بیمارستان تحت آزمایش‌های مختلف قرار بگیرید. بنابراین، وقتی درد قفسه سینه دارید، ماندن در خانه اصلاً گزینه مناسبی نیست.»
