علت افتادگی پلک در جوانی
افتادگی پلک یا پتوز (Ptosis)، عارضه‌ای است که معمولاً با افزایش سن و کاهش خاصیت ارتجاعی پوست همراه دانسته می‌شود. اما در برخی موارد، این عارضه در افراد جوان، حتی در دهه دوم یا سوم زندگی نیز بروز می‌کند. ظاهر خسته، خواب‌آلود یا نامتقارن چهره می‌تواند نشانه‌ای از این مشکل باشد و گاهی حتی بینایی را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
به گزارش خبرنامه، در این مقاله، به دلایل احتمالی افتادگی پلک در جوانی پرداخته و راهکارهای پیشگیری و درمانی آن را معرفی می‌کنیم.
۱. ضعف مادرزادی عضله بالا برنده پلک
برخی از افراد با نقص مادرزادی در عضله «بالا برنده پلک» (levator palpebrae) متولد می‌شوند. در این حالت، افتادگی پلک از کودکی وجود دارد و ممکن است در نوجوانی یا جوانی شدیدتر شود یا بیشتر به چشم بیاید.
علائم مرتبط:
افتادگی یک‌طرفه یا دوطرفه
کاهش میزان باز شدن چشم‌ها
بالا نگه داشتن غیرطبیعی ابرو برای جبران افتادگی
۲. استفاده بیش از حد از لنز تماسی
افرادی که به طور مداوم از لنزهای تماسی نرم یا سخت استفاده می‌کنند، ممکن است به‌مرور زمان دچار شل شدن بافت‌های پلک بالا شوند. کشیدن مکرر پلک برای گذاشتن یا برداشتن لنز، به عضله بالا برنده پلک فشار وارد می‌کند.
در معرض خطر بیشتر:
استفاده روزانه از لنزهای نرم
قرارگیری نامناسب لنز در چشم
استفاده از لنز بدون رعایت بهداشت
۳. استفاده نادرست از مواد آرایشی
مصرف مداوم و ناصحیح از محصولات آرایشی به‌ویژه سایه‌ها، چسب‌های مژه مصنوعی یا پاک‌کننده‌های قوی چشم، می‌تواند به‌مرور زمان باعث شل شدن عضلات پلک یا حساسیت‌های پوستی شود که به افتادگی پلک می‌انجامد.
نکات هشداردهنده:
استفاده از چسب مژه به مدت طولانی
مالش بیش از حد هنگام پاک کردن آرایش
واکنش‌های آلرژیک به مواد شیمیایی آرایشی
۴. بیماری‌های عصبی یا عضلانی
برخی از اختلالات عصبی-عضلانی مانند میاستنی گراویس (Myasthenia Gravis)، سندرم هورنر یا فلج عصب سوم مغزی، از علل جدی‌تر افتادگی پلک هستند. این بیماری‌ها اغلب با علائم دیگری مانند ضعف عضلات صورت یا دوبینی همراه‌اند.
تشخیص این موارد نیازمند مراجعه فوری به پزشک متخصص مغز و اعصاب است.
۵. ضربه یا جراحی‌های قبلی
آسیب مستقیم به ناحیه چشم یا پیشانی، یا سابقه جراحی‌های زیبایی پلک (بلفاروپلاستی) و حتی جراحی بینی ممکن است منجر به اختلال در عضله پلک و افتادگی آن شود.
موارد شایع:
ضربه شدید هنگام ورزش یا تصادف
کشیده شدن بیش از حد پوست در جراحی زیبایی
جراحی‌های چشمی با درگیری ناحیه فوقانی پلک
۶. استفاده بیش از حد از گوشی یا رایانه
اگرچه به تنهایی باعث افتادگی پلک نمی‌شود، اما خیره شدن طولانی‌مدت به صفحات نمایش و استفاده مکرر از عضلات ابرو و پلک برای تمرکز می‌تواند به خستگی عضلانی مزمن و افت ظاهری پلک منجر شود.
علائم همراه:
احساس سنگینی در پلک
نیاز به باز نگه‌داشتن چشم‌ها با تلاش زیاد
سردردهای ناحیه پیشانی یا دور چشم
۷. افتادگی پلک ناشی از سبک زندگی ناسالم
کمبود خواب، تغذیه ناسالم، سیگار کشیدن، کم‌آبی بدن و استرس مزمن همگی در کاهش کیفیت پوست و عضلات اطراف چشم نقش دارند. جوانانی که به‌طور مداوم در معرض این عوامل هستند، ممکن است زودتر از معمول دچار افتادگی پلک شوند.
عوامل سبک زندگی مهم:
کمبود ویتامین C و پروتئین
مصرف زیاد قند و چربی
بی‌خوابی یا خواب بی‌کیفیت
۸. عوامل ژنتیکی
در برخی خانواده‌ها، افتادگی پلک در سنین پایین شایع است. اگر یکی از والدین یا بستگان نزدیک شما سابقه افتادگی پلک زودرس داشته باشد، احتمال بروز این وضعیت در شما نیز بیشتر خواهد بود.
روش‌های تشخیص افتادگی پل
برای تشخیص صحیح علت، پزشک ممکن است موارد زیر را بررسی کند:
معاینه فیزیکی دقیق عضله پلک
تست‌های بینایی
تصویربرداری (MRI یا CT scan) در صورت احتمال درگیری عصبی
بررسی سابقه پزشکی، جراحی یا دارویی
راهکارهای درمانی و اصلاحی
درمان افتادگی پلک در جوانان بسته به علت آن متفاوت است:
درمان‌های غیرجراحی:
تمرینات تقویت عضله پلک (در موارد خفیف)
استفاده از کرم‌های لیفت کننده پلک (با مشورت پزشک)
بوتاکس در موارد خاص برای اصلاح موقت عدم تقارن
درمان‌های پزشکی:
درمان بیماری زمینه‌ای (مثل میاستنی گراویس)
مصرف داروهای مناسب جهت کنترل التهاب یا ضعف عضله
اصلاحات غیرتهاجمی با لیزر یا RF برای سفت‌سازی پوست اطراف چشم
جراحی (بلفاروپلاستی):
در موارد متوسط تا شدید، جراحی اصلاحی پلک توصیه می‌شود. جراح با کوتاه کردن یا ترمیم عضله بالا برنده پلک، آن را به حالت طبیعی بازمی‌گرداند.
نتیجه‌گیری
افتادگی پلک در جوانی مسئله‌ای نادر اما آزاردهنده است که می‌تواند نشانه‌ای از سبک زندگی ناسالم، استفاده نادرست از لوازم آرایشی، یا حتی بیماری‌های زمینه‌ای باشد. تشخیص زودهنگام علت، کلید درمان موفق است. اگر افتادگی پلک دارید که به‌مرور شدیدتر می‌شود یا با علائم دیگری همراه است، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا بررسی تخصصی انجام گیرد.
