فرارو | اختلالات عصبی شناختی چیست؟
فرارو-اختلال های عصبی شناختی، گروهی از اختلال ها هستند که در بدو تولد یا اوایل زندگی بروز نکرده، در آن ها نقصان اصلی بالینی، در عملکرد شناختی رخ داده، اکتسابی هستند و نشان گر تنزل یا افت در مقایسه با سطح عملکردی کسب شده قبلی می باشند.
به گزارش فرارو،اختلال عصبی شناختی در توجه با کاهش توانایی هدایت، تمرکز، تداوم و تغییر توجه، تظاهر پیدا می کند
دلیریوم:
اختلال در توجه – اختلال در آگاهی – اختلال در حافظه – اختلال در یادگیری – اختلال در موقعیت سنجی – آشفتگی ادراکی- اختلال در حوزه اجرایی و حرکتی – اختلال در چرخه خواب و بیداری – اختلال های هیجانی
ویژگی اصلی این اختلال که شیوع بالایی در سالمندان بستری شده در بیمارستان دارد، اختلال در توجه و آگاهی با تغییر در شناخت پایه است.اختلال در توجه با کاهش توانایی هدایت، تمرکز، تداوم و تغییر توجه، تظاهر پیدا می کند. فرد دچار حواس پرتی شده و نیاز به تکرار سوال ها می باشد یا ممکن است هنگام پرسش سوالی جدید فرد پاسخ سوال قبلی را تکرار و از تغییر مناسب توجه عاجز باشد. در حقیقت، محرک های نامربوط توجه فرد را به آسانی پرت می کند. اختلال در آگاهی به صورت کاهش موقعیت سنجی نسبت به محیط و حتی گاهی نسبت به خود فرد بروز می نماید.
این اختلال در طی مدت زمان کوتاهی، معمولا در طی چند ساعت تا چند روز پدید آمده و معمولا در طول روز نوسان می نماید، اغلب در عصر و شب به هنگام کاهش محرک های خارجی لازم برای موقعیت سنجی، بدتر می گردد.در افراد مبتلا به دلیریوم، در سه حوزه شناختی، خواب – بیداری و هیجانی، اختلال و تغییر به وجود می آید که عبارتند از:
حوزه شناختی:
– حافظه و یادگیری / به ویژه حافظه اخیر
– موقعیت سنجی / به خصوص نسبت به زمان و مکان
– تغییر زبان
– ادراک / آشفتگی ادراکی
– اجرایی – حرکتی
چرخه خواب – بیداری:
– خواب آلودگی روزانه
– بی قراری شدید هنگام شب
– دشواری در به خواب رفتن
– بیداری در طول شب،
هیجانی
– اضطراب
– ترس
– افسردگی
– تحریک پذیری
– خشم
– سرخوشی
– بی تفاوتی
– فریاد، جیغ، نفرین و ناسزا
– ناله کردن، غرغر و صداهای نامفهوم
– تغییر سریع و غیر قابل پیش بینی از یک حالت عاطفی به حالت دیگر
این اختلال پیامد فیزیولوژیکی یک بیماری زمینه ای طبی، مسمومیت و یا محرومیت از مواد، مصرف یک دارو یا مواجهه با یک سم نمی باشد.
اختلال های عمده عصبی شناختی (دمانس _ زوال عقل):
افت شدید سطح عملکرد در زمینه های یادگیری، حافظه، زبان، توجه پیچیده، شناخت اجتماعی و عملکردهای اجرایی، ادراکی و حرکتی
ویژگی اصلی این اختلال که بر اساس نوع آن از جوانی تا سالمندی قابل تشخیص است، افت بارز شناختی از سطح قبلی عملکردی در یک یا چند حوزه شناختی است.
حوزه های شناختی که در این اختلال دچار افت بارز می شوند عبارتند از:
– توجه پیچیده
– عملکرد اجرایی
– یادگیری و حافظه
– زبان
– ادراکی – حرکتی
– شناخت اجتماعی
در این اختلال خود فرد، یا یکی از اطرافیان آگاه، یا بالینگر متوجه افت شدید در کارکرد شناختی می شوند که توسط آزمون های روانی – عصبی یا ارزیابی بالینی کمی دیگر اثبات می شود. نقایص شناختی با استقلال عمل فرد در فعالیت های روزمره تداخل پیدا کرده و فرد حداقل نیازمند مساعدت در فعالیت های دشوار ابزاری در زندگی روزمره مانند پرداخت قبوض یا مدیریت مصرف داروها می گردد. نقایص شناختی پیش آمده قابل توجیه با یک اختلال روانی دیگر نیست.
اختلال های عصبی شناختی، عمدتا بسته به وجود و ماهیت عامل یا عوامل مسبب آسیب زای زمینه ای شناخته شده و بر اساس ترکیبی از سیر زمان، حوزه های خاص آسیب دیده و علایم همراه، از هم افتراق داده می شوند. این عوامل زمینه ای عبارتند از:
-بیماری آلزایمر
– دژنراسیون (اضمحلال) لوب فرونتو تمپورال
– بیماری اجسام لویی / نوعی جنون مغزی شبیه به آلزایمر
– بیماری عروق مغزی
– آسیب ضربه ای مغزی
– مصرف مواد یا داروها
– عفونت اچ آی وی / HIV
– بیماری پریون / جنون گاوی
– بیماری پارکینسون
– بیماری هانتینگون / نوعی بیماری مغز با کاهش شدید کنترل عضلانی، اختلال هیجانی
– بیماری طبی دیگر
اختلال های خفیف عصبی شناختی
افت متوسط سطح عملکرد در زمینه های یادگیری، حافظه، زبان، توجه پیچیده، شناخت اجتماعی، عملکرد های اجرایی، ادراکی و حرکتی
ویژگی اصلی این اختلال که بر اساس نوع آن از جوانی تا سالمندی قابل تشخیص است، افت متوسط شناختی از سطح قبلی عملکردی در یک یا چند حوزه شناختی است.
حوزه های شناختی که در این اختلال دچار افت خفیف می شوند عبارتند از:
– توجه پیچیده
– عملکرد اجرایی
– یادگیری و حافظه
– زبان
– ادراکی – حرکتی
– شناخت اجتماعی
در این اختلال خود فرد، یا یکی از اطرافیان آگاه، یا بالینگر متوجه افت خفیفی در کارکرد شناختی می شوند که توسط آزمون های روانی – عصبی یا ارزیابی بالینی کمی دیگر اثبات می شود. نقایص شناختی با استقلال عمل فرد در فعالیت های روزمره تداخلی نداشته، فعالیت های پیچیده ابزاری در زندگی روزمره مانند پرداخت قبوض یا مدیریت نحوه مصرف داروها حفظ شده، اما شاید نیازمند تلاش بیشتر، راه کارهای جبرانی یا تطابق باشد. نقایص شناختی پیش آمده قابل توجیه با یک اختلال روانی دیگر نیست.
اختلال های عصبی شناختی، عمدتا بسته به وجود و ماهیت عامل یا عوامل مسبب آسیب زای زمینه ای شناخته شده و بر اساس ترکیبی از سیر زمان، حوزه های خاص آسیب دیده و علایم همراه، از هم افتراق داده می شوند. این عوامل زمینه ای عبارتند از:
— بیماری آلزایمر
– دژنراسیون (اضمحلال) لوب فرونتو تمپورال
– بیماری اجسام لویی / نوعی جنون مغزی شبیه به آلزایمر
– بیماری عروق مغزی
– آسیب ضربه ای مغزی
– مصرف مواد یا داروها
– عفونت اچ آی وی / HIV
– بیماری پریون / جنون گاوی
– بیماری پارکینسون
– بیماری هانتینگون / نوعی بیماری مغز با کاهش شدید کنترل عضلانی، اختلال هیجانی
– بیماری طبی دیگر
