«فلسفی‌ترین» فیلم‌های ژانر علمی‌تخیلی؛ 5 شاهکاری که نباید از دست بدهید
فرادید نوشت: فیلم‌های علمی-تخیلی صرفا درباره سفینه‌های فضایی، روبات‌های هوشمند و موجودات بیگانه نیستند؛ گاهی اوقات این نوع فیلم‌ها می‌توانند پنجره‌ای به پیچیده‌ترین پرسش‌های فلسفی، علمی و روان‌شناختی نیز باشند.
بعضی از بهترین فیلم‌های علمی‌تخیلی تاریخ سینما تلاش می‌کنند به ما نشان دهند که واقعیت چیزی فراتر از آن ظاهری است که می‌بینیم؛ مثلا «زمان» ممکن است آنگونه که ما تصور می‌کنیم «خطی» نباشد و شاید هوش مصنوعی روزی از ما هوشمندتر شود.
در اینجا با پنج فیلم علمی-تخیلی شگفت‌انگیز آشنا می‌شوید که نه‌تنها داستانی هیجان‌انگیز دارند، بلکه مفاهیمی عمیق را به تصویر می‌کشند. اگر به دنبال فیلم‌هایی هستید که پس از تماشای آن‌ها ساعت‌ها به فکر فرو بروید، این لیست برای شماست.
1. میان‌ستاره‌ای (2014)
کارگردان: کریستوفر نولان
در آینده‌ای نه‌چندان دور، زمین به دلیل تغییرات آب‌وهوایی در حال نابودی است. محصولات کشاورزی یکی پس از دیگری از بین می‌روند و طوفان‌های گردوغبار زندگی را برای انسان‌ها دشوار کرده‌اند. کوپر، خلبان سابق ناسا که حالا کشاورزی می‌کند، به‌طور اتفاقی متوجه نشانه‌هایی می‌شود که او را به یک مرکز مخفی ناسا هدایت می‌کند. در آنجا پروفسور برند به او می‌گوید که انسان‌ها باید سیاره‌ای جدید برای زندگی پیدا کنند.
یک گروه فضانوردی از طریق یک کرم‌چاله که در نزدیکی زحل کشف شده، به سفری میان‌ستاره‌ای می‌رود. اما چالش بزرگ آن‌ها نسبیت زمان است: روی برخی سیاره‌ها، هر ساعت معادل سال‌ها در زمین می‌گذرد. کوپر در این سفر تصمیمات دشواری می‌گیرد، از جمله اینکه دخترش را در زمین تنها می‌گذارد، درحالی‌که امیدی به بازگشت ندارد. اما در پایان، او خود را درون یک بعد پنجم از فضا-زمان می‌یابد، جایی که می‌تواند با گذشته ارتباط برقرار کند. این فیلم مفاهیم پیچیده‌ای مثل جاذبه، سفر در زمان و حتی این ایده را بررسی می‌کند که عشق می‌تواند فراتر از فضا و زمان امتداد داشته باشد.
2. ورود (2016)
کارگردان: دنی ویلنوو
داستان فیلم درباره ورود ناگهانی ۱۲ سفینه بیگانه به نقاط مختلف زمین است. دولت آمریکا برای برقراری ارتباط با این موجودات از دکتر لوییس بنکس، زبان‌شناس برجسته، کمک می‌گیرد. او همراه با دانشمندان دیگر تلاش می‌کند زبان بیگانگان را یاد بگیرد و رمزگشایی کند.
اما نکته‌ای حیرت‌آور در این زبان وجود دارد: بیگانگان زمان را به شکل خطی درک نمی‌کنند، بلکه آن را دایره‌ای می‌بینند. هر کس که زبان آن‌ها را بیاموزد می‌تواند آینده را ببیند. لوییس کم‌کم متوجه می‌شود که خاطراتی که از دختر خودش دارد، در واقع مربوط به گذشته نیستند، بلکه او خاطراتی از آینده را می‌بیند. این فیلم عمیقاً مفهوم زمان، سرنوشت و ارتباط را به چالش می‌کشد و این ایده را مطرح می‌کند که شاید آگاهی ما از زمان، ارتباط مستقیمی با محدودیت‌های زبان ما داشته باشد.
3. بلید رانر 2049 (2017)
کارگردان: دنی ویلنوو
در دنیایی آینده‌نگرانه، ربات‌هایی شبه‌انسانی به نام «رپلیکانت‌ها» ساخته شده‌اند که از انسان‌ها غیرقابل‌تشخیص هستند، اما در نهایت برده‌هایی برای بشریت به‌شمار می‌روند. شخصیت «کی» به عنوان یک بلید رانر وظیفه دارد رپلیکانت‌هایی را که علیه قوانین شورش کرده‌اند از بین ببرد. اما او در جریان یکی از مأموریت‌هایش متوجه می‌شود که یک رپلیکانت ممکن است به‌طور طبیعی باردار شده باشد، چیزی که غیرممکن به نظر می‌رسید.
کی به جست‌وجوی این کودک می‌پردازد و در مسیرش با ریک دکارد روبه‌رو می‌شود. اما در این بین خودش نیز با بحران هویتی شدیدی مواجه می‌شود. آیا او همان کودک افسانه‌ای است؟ آیا خاطراتی که دارد واقعی هستند یا صرفاً برنامه‌ریزی‌شده‌اند؟ فیلم پرسش‌های پیچیده‌ای درباره چیستی انسان، تأثیر خاطرات در شکل‌گیری هویت و اخلاقیات در هوش مصنوعی مطرح می‌کند.
4. ماتریکس (1999)
کارگردان: واچوفسکی‌ها
نئو، برنامه‌نویسی که در دنیای هکری فعالیت دارد، متوجه می‌شود که واقعیت چیزی نیست که به نظر می‌رسد. او توسط مردی مرموز به نام مورفئوس کشف می‌شود؛ کسی که به او می‌گوید تمام زندگی‌ای که او تاکنون تجربه کرده صرفاً یک شبیه‌سازی کامپیوتری به نام «ماتریکس» بوده است. در حقیقت، بشریت سال‌ها پیش توسط ماشین‌های هوشمند شکست خورده و حالا در خواب به سر می‌برد، درحالی‌که ذهنشان درون یک دنیای مجازی قرار دارد.
مورفئوس به نئو پیشنهاد می‌دهد که حقیقت را کشف کند. با خوردن یک قرص قرمز نئو از توهم خارج شده و خود را در دنیای واقعی می‌یابد، جایی که بقایای انسان‌های آزاد در حال جنگ با ماشین‌ها هستند. او یاد می‌گیرد که چگونه با هک کردن قوانین ماتریکس، قدرت‌های فرابشری به دست بیاورد و به رهبر شورش علیه سیستم تبدیل شود. این فیلم سؤالاتی اساسی درباره ماهیت واقعیت و آزادی اراده مطرح می‌کند و همچنان یکی از بحث‌برانگیزترین آثار علمی-تخیلی تاریخ سینماست.
5. 2001 یک ادیسۀ فضایی (1968)
کارگردان: استنلی کوبریک
فیلم با صحنه‌ای آغاز می‌شود که نشان می‌دهد چگونه اجداد انسان‌ها با کشف یک مونولیت (تخته‌سنگی مرموز) به‌تدریج هوشمندتر می‌شوند. سپس، داستان به آینده‌ای دورتر می‌رود، جایی که یک ایستگاه فضایی، مونولیت مشابهی را در ماه کشف می‌کند.
ناسا یک گروه فضانورد را برای بررسی آن به فضا می‌فرستد، اما در این مسیر، کامپیوتر هوشمند سفینه دچار نقص می‌شود و علیه خدمه قیام می‌کند. در نهایت یکی از فضانوردان به‌تنهایی راه خود را به سوی مونولیت باز می‌کند و وارد بعدی دیگر از هستی می‌شود. فیلم در پایان، با تصویری نمادین از یک کودک کیهانی که در فضا به دنیا آمده، مفهوم تکامل بشریت را به شیوه‌ای استعاری و فلسفی به تصویر می‌کشد.
