فوت و فن تربیت فرزند؛ عامل اصلی افزایش اضطراب در نوجوانان
فرارو- با افزایش استفاده نوجوانان از ابزارهای دیجیتال پس از همه‌گیری کووید-۱۹، پژوهشگران در تلاش‌اند تا رابطه میان زمان استفاده از صفحه‌نمایش‌ها و سلامت روانی این گروه سنی را بهتر درک کنند.
به گزارش فرارو به نقل از سای پست، پژوهشی جدید نشان داده است نوجوانانی که بیش از دو ساعت در روز از صفحه‌نمایش‌ها استفاده می‌کنند، به‌ویژه در روزهای هفته؛ بیشتر علائم اضطراب بالینی و مشکلات عاطفی یا رفتاری را تجربه می‌کنند. در میان رفتارهای مختلف مرتبط با استفاده از صفحه‌نمایش، اسکرول غیرفعال یا همان مرور بی‌هدف محتوا بدون مشارکت، بیشترین ارتباط را با افت سلامت روان داشته است، حتی زمانی که عوامل سن، جنسیت و آسیب‌پذیری‌های پیشین در نظر گرفته شدند. این مطالعه توسط گروهی از پژوهشگران به رهبری «اما دوئردن»، استاد دانشگاه و رئیس پژوهش در حوزه علوم اعصاب و اختلالات یادگیری در دانشگاه وسترن کانادا انجام شده است. هدف آن‌ها بررسی تأثیر الگوهای استفاده نوجوانان از صفحه‌نمایش‌ها بر سلامت روان آن‌ها پس از دوران همه‌گیری کووید-۱۹ بود. طی دوران پاندمی، استفاده نوجوانان از وسایل دیجیتال به‌طور چشم‌گیری افزایش یافت؛ هم به دلایل آموزشی و هم به‌عنوان راهکاری برای مقابله با انزواهای اجتماعی.
هرچند مطالعات پیشین نتایج متناقضی درباره رابطه بین استفاده از رسانه‌های دیجیتال و سلامت روان نشان داده‌اند، اما نگرانی‌ها در مورد تأثیرات منفی استفاده بیش‌از‌حد یا غیرفعال از رسانه‌ها، به‌ویژه در میان نوجوانانی که هنوز در حال رشد شناختی و عاطفی هستند، همچنان پابرجاست. دوئردن درباره این موضوع توضیح داد: «ما در دوران همه‌گیری چندین پژوهش انجام دادیم که افزایش سریع استفاده از فضای مجازی در کودکان را نشان داد. حتی پس از پایان محدودیت‌ها، میزان استفاده بالا باقی ماند و با اضطراب و افسردگی ارتباط داشت. از آنجا که سطح اضطراب در نوجوانان معمولاً بالاتر از کودکان است، ما تصمیم گرفتیم استفاده از صفحه‌نمایش را در این گروه سنی بررسی کنیم و بفهمیم این رفتارها تا چه اندازه با سلامت روان مرتبط هستند.»
کیفیت استفاده، نه فقط کمیت
در این تحقیق تمرکز تنها بر میزان استفاده از صفحه‌نمایش‌ها نبود، بلکه کیفیت و نوع استفاده نیز بررسی شد. گرچه بسیاری از دستورالعمل‌ها توصیه می‌کنند که استفاده تفریحی از صفحه‌نمایش‌ها به کمتر از دو ساعت در روز محدود شود، اجرای این توصیه‌ها در دنیای دیجیتال امروزی دشوار است و اغلب تفاوت‌های رفتاری پیچیده نوجوانان را در نظر نمی‌گیرد. نوجوانان از وسایل دیجیتال نه‌تنها برای سرگرمی، بلکه برای حفظ روابط اجتماعی، بروز خلاقیت، و دسترسی به محتوای آموزشی استفاده می‌کنند. هدف این مطالعه آن بود که مشخص شود کدام رفتارهای خاص در استفاده از صفحه‌نمایش بیشتر با مشکلات روانی مرتبط هستند و آیا این الگوها در نوجوانانی که از قبل دارای آسیب‌پذیری‌های رشدی یا روان‌پزشکی هستند، تفاوت دارند یا خیر.
یافته‌ها نشان دادند که تقریباً نیمی از نوجوانانی که پیشینه آسیب‌پذیری روانی یا رشدی نداشتند، سطحی از اضطراب را گزارش کردند که در محدوده بالینی قرار می‌گیرد. در میان نوجوانانی که دارای آسیب‌پذیری‌های روانی یا رشدی بودند، ۷۲٪ گزارش اضطراب بالینی داشتند؛ در حالی‌که این عدد برای گروه بدون آسیب‌پذیری، ۴۵٪ بود. مشکلات عاطفی و رفتاری نیز الگوی مشابهی داشتند: ۴۲٪ از نوجوانان دارای آسیب‌پذیری چنین مشکلاتی را گزارش دادند در حالی‌که تنها ۱۳٪ از سایرین چنین چیزی را تجربه کرده بودند. دوئردن می‌گوید: «در نمونه ما، ۴۵ درصد نوجوانان گزارش کردند که اضطراب آن‌ها در محدوده بالینی قرار دارد. قبل از پاندمی، این رقم بین ۸ تا ۱۵ درصد بود، که نشان‌دهنده افزایش چشم‌گیر و نگران‌کننده است.»
رفتارهای خاص در استفاده از تکنولوژی
استفاده از تکنولوژی در میان نوجوانان بسیار رایج بوده و در بسیاری از موارد، از توصیه‌های موجود فراتر رفته است. تنها ۳۱٪ از نوجوانان در روزهای هفته کمتر از دو ساعت از صفحه‌نمایش استفاده می‌کردند و این میزان در تعطیلات آخر هفته به ۱۴٪ کاهش می‌یافت. نوجوانان بزرگ‌تر بیشتر درگیر پیمایش غیرفعال و ارسال محتوا بودند، هرچند پیشینه بیماری‌های روانی تفاوت معناداری در الگوی رفتاری آن‌ها ایجاد نمی‌کرد. در کل نمونه، افزایش استفاده از صفحه‌نمایش در روزهای هفته ارتباط قوی‌تری با اضطراب و مشکلات رفتاری نشان داد. نوجوانانی که بیش از دو ساعت در روز از صفحه‌نمایش استفاده می‌کردند، بیش از دو برابر احتمال داشت که اضطراب بالینی داشته باشند و چهار برابر بیشتر ممکن بود دچار مشکلات عاطفی یا رفتاری شوند. گرچه استفاده از صفحه‌نمایش در آخر هفته‌ها نیز با مشکلات روانی مرتبط بود، اما این رابطه ضعیف‌تر بود.
مهم‌تر از همه، پیمایش غیرفعال به‌عنوان پیش‌بینی‌کننده مداوم سلامت روان ضعیف شناسایی شد. صرف زمان بیشتر برای مرور محتوا، چه در شبکه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های ویدیویی یا سایر رسانه‌ها، با اضطراب بالاتر و مشکلات رفتاری بیشتر همراه بود. این روابط حتی پس از کنترل سن، جنسیت و آسیب‌پذیری‌های قبلی نیز برقرار بود. در مقابل، ارسال محتوا که نشان‌دهنده مشارکت فعال‌تر است، رابطه ضعیف‌تری با مشکلات سلامت روان داشت. دوئردن در این‌باره گفت: «کاهش زمان استفاده از صفحه‌نمایش به دو ساعت در روز و محدود کردن پیمایش در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند گام مؤثری در جهت محافظت از سلامت روان نوجوانان باشد.»
تفاوت‌های جنسیتی و محدودیت‌های پژوهش
نتایج همچنین نشان داد که دختران بیشتر در معرض اضطراب بالا قرار داشتند، هرچند تفاوت معناداری در رفتارهای استفاده از تکنولوژی بین دو جنس مشاهده نشد. همچنین پژوهشگران دریافتند نوجوانانی که آسیب‌پذیری‌های روانی داشتند، لزوماً بیشتر یا غیرفعال‌تر از دیگران از وسایل دیجیتال استفاده نمی‌کردند. این موضوع نشان می‌دهد که برخی خطرات سلامت روانی ناشی از استفاده از صفحه‌نمایش ممکن است در میان تمام نوجوانان شایع باشد. این یافته‌ها نگرانی‌های فزاینده درباره اثرات منفی استفاده بدون ساختار و منفعلانه از رسانه‌های دیجیتال را تقویت می‌کند؛ به‌ویژه در دوره‌هایی از زندگی که نوجوانان در حال شکل‌گیری هویت، رفتار اجتماعی و تنظیم عواطف خود هستند. معمولاً روزهای مدرسه ساختاری را برای زندگی نوجوانان فراهم می‌کنند، اما اگر استفاده از وسایل دیجیتال در این روزها بیش از حد شود، ممکن است نشان‌دهنده نبود ساختار در زندگی روزمره، کاهش فعالیت فیزیکی، انزوای اجتماعی یا اختلالات خواب باشد. عواملی که با اضطراب و اختلالات رفتاری مرتبط هستند. این مطالعه بار دیگر بر اهمیت توجه به الگوهای استفاده از وسایل دیجیتال در میان نوجوانان تأکید می‌کند و ضرورت مداخلات پیشگیرانه را برای کاهش اثرات منفی احتمالی، به‌ویژه در دوران‌های حساس رشد روانی و اجتماعی برجسته می‌سازد.
