نئولیبرالیسم محبوب همه دولت ها / انتقاد از ساده لوحی جامعه شناسان فعلی / آیا کاهش خدمات دولت در نظام سلامت و آموزش نئولیبرالیسم است؟

گروه اندیشه: اقتصاد ایران چه سوسیالیستی باشد و چه نئولیبرال، طرفدارانی در میان چپ و راست دانشگاهی دارد. اما بیشتر مطالب برای رد یا اثبات این موضوع فاقد عمق علمی کافی بوده است. به عنوان مثال، دکتر حمزه نوذری، یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه، با رد نظریه کسانی که با اقتصاد نئولیبرال بر ایران حکومت کردند، در نهایت اذعان می کند که «برای رهایی از این دوگانگی و سطحی نگری کاذب و پر نشدن ذهن دانش آموزان از این گونه مغالطه ها، مطالعات عمیق تر و جدی تری لازم است.نکته اینجاست که او در یادداشت خود توجه حضار را به آن موضوعات جدی تر جلب نکرده و در موضعی عجیب تنها به نگاه ساده انگارانه نظریه خود اکتفا کرده است. صرف نظر از اینکه نظر مخالف صحیح باشد. یا خیر، باید گفت که وارد شدن به مجادله در بحث دانشگاهی و عدم توجه علمی و استدلالی، آسیب های زیادی به اندیشه وارد می کند که از جامعه محترم دانشگاهی انتظار نمی رود مهم ترین استدلال های خود را علیه متفکرانی که به نئولیبرالیسم معتقدند ارائه می کنند در مقاطع مختلف در دولت ایران کار کرده است و آن را برای آینده نگذارید تا جامعه دانشگاهی بتواند از دیدگاه های آن بهره مند شود و آرام آرام به جمع آوری دانش توجه شما را جلب کند.

***

مفهوم نئولیبرالیسم به یک اصطلاح رایج در ادبیات دانشگاهی تبدیل شده است. بنابراین حتی در کلاس‌های دانشگاه مدام گفته می‌شود که لیبرالیسم به روح غالب عصر ما تبدیل شده است. اغلب گفته می شود که ساختار سیاسی و اقتصادی ایران نیز نئولیبرال است و این یکی از عجیب ترین ادعاهایی است که می شنوید.

ادعایی بسیار اسراف‌آمیز و غیرمنطقی بر اساس شواهد ضعیف. بسیاری از پژوهشگران علوم انسانی مدعی هستند که پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، سیاست های نئولیبرالی بر فضای اقتصادی ایران حاکم بوده و تاکنون ادامه داشته است. این افراد برای ادعای خود شواهدی از کاهش حضور دولت در عرصه آموزش به ویژه آموزش عالی و بهداشت ارائه می کنند.

به عبارت دیگر، پولی شدن آموزش و سلامت را سیگنالی قوی برای حکم نئولیبرال بودن سیاست ها در ایران می دانند. آنها معتقدند که نئولیبرالیسم در همه جا حضور دارد. چه جامعه مذهبی باشد، چه جامعه دیکتاتوری و حتی در کشورهای سوسیال دمکراتیک، نئولیبرالیسم نفوذ کرده است. گویی روحی است که بر فراز همه جوامع پرواز می کند یا مانند جنی است که بدن ها را گرفته است. به نظر می رسد در چنین تفکری هر جا که اقتصاد بازار و محاسبه عقلانی وجود داشته باشد، تحت عنوان نئولیبرالیسم است. هر جا که دولت به دلیل فشار نیاز و ناتوانی در ارائه خدمات باقی مانده، عمدا و عاقلانه دست خود را به نئولیبرالیسم انداخته است. نئولیبرالیسم را مالک همه دولت ها می دانند. عشقی که به زعم برخی با رهایی از بندگی و بردگی حکومت همه جانبه سعادت می آورد و به عقیده برخی به تباهی می انجامد.جامعه شناسانی که نگران کاهش خدمات دولتی در آموزش و بهداشت هستند، تعجب می کنم که چگونه در اقتصادی که توسط دولت (به معنای عام، نه فقط قوه مجریه) برنامه ریزی شده و اداره می شود و توسط یک بوروکراسی اداری اداره می شود، ما همچنان مراحل را می شنویم. حفظ نئولیبرالیسم این جامعه شناسان باید به بنیانگذاران رشته خود مراجعه کنند و آثار آنها را با دقت بیشتری مطالعه کنند.

به عنوان مثال، 120 سال پیش، ماکس وبر تلاش کرد تا تعریف کند که اقتصاد بازار چه چیزی می تواند باشد. بدون اینکه به بازار آزاد خودجوش اعتقاد داشته باشیم. اقتصاد تنظیم‌شده، مدیریت‌نشده و برنامه‌ریزی‌شده را در چارچوبی نهادی دنبال می‌کرد که از یک سو ضمانت‌ها و معیارهای قانونی را ارائه می‌کرد و از سوی دیگر تضمین می‌کرد که آزادی‌های اقتصادی باعث عدم تعادل اجتماعی نمی‌شود. چنین طرز تفکری به زعم جامعه شناسان ساده لوح امروزی نشانه رسوخ روح نئولیبرال در وبر است.در حالی که مصلحت دولت بر همه عرصه های اقتصاد حاکم است و رویه های دولت در اقتصاد و جامعه به حداکثر رسیده است.ترس از نئولیبرالیسم مانند ترساندن فرزندان از هیولا است. گاهی اوقات با حکومت بیش از حد (مفهومی برگرفته از فوکو) فشار مالی ایجاد می شود و نیاز است که دولت مجبور شود در مکان های کمتری حضور داشته باشد و هزینه ها را کاهش دهد.

اما دولت ایران آسان ترین و بدترین راه را انتخاب می کند. یعنی کاهش ارائه خدمات در حوزه آموزشی و بهداشتی. با این حال، این فقدان نشانه سیاست نئولیبرالی نیست. زیرا همزمان با کاهش هزینه های آموزشی و بهداشتی، به طور فزاینده ای به جاهای دیگر منجر می شود. در ایران برای رهایی از اقتصاد دولتی، سیاست اشتباهی انتخاب می شود، شروع مناسبی انتخاب نمی شود و چشم اندازی وجود ندارد. دولت سردرگم مانند دیوانه ای است که نمی داند کیست، کجا می رود و چرا خانه را ترک کرده است، به محض اینکه سیاست خلاصی از اقتصاد دولتی با کاهش ارائه خدمات در روستاها آغاز می شود. بهداشت و آموزش، اقدامی ناشیانه است و این بهانه ای است برای برخی که سیاست اقتصادی در ایران را نئولیبرال می دانند.

دوگانگی کاذب ذهن ها را تسخیر کرده است. به گونه ای که اقتصاد می تواند دولتی و سوسیالیستی یا نئولیبرال و مبتنی بر بازار آزاد باشد. اگر کسی از کاهش مداخله دولت و حرکت به سمت اقتصاد بازار صحبت می کند، متهم به معاشقه با نئولیبرالیسم است و اگر کسی از هزینه های کافی دولت برای آموزش و بهداشت با کیفیت حمایت می کند، گویی در فکر پذیرش سوسیالیسم و ​​دولت بزرگ است. روح سرگردان نئولیبرالیسم برای برخی آنقدر جدی شده است که از نئولیبرالیسم چینی، سوئدی و حتی ایرانی صحبت می کنند. برای رهایی از این دوگانگی و سطحی نگری کاذب و پر نشدن ذهن دانش آموزان از این گونه مغالطه ها، مطالعات عمیق تر و جدی تری لازم است.

بیشتر بخوانید:

نجات توسعه و اقتصاد از چنگال نئولیبرالیسم
آیا ما در آستانه یک نظم سیاسی جدید هستیم؟ / سقوط نظم نئولیبرال; اقتصاد سیاسی جدید نئولیبرالیسم را نقض می کند

216216

منبع خبر