کمدی های مشنگ سینمای ایران را به چه سمتی خواهند برد؟
به گزارش خبرگزاری فارسیرو، پرویز نوری در مقاله ای در روزنامه اعتماد نوشت: سینمای ایران در دو سال اخیر به طور جدی تحت تاثیر کمدی های سبک و سطحی یا به قول سازندگان آن کمدی های عامه پسند و البته از آنها با استقبال چشمگیر مخاطبان و فروش میلیاردی مواجه شده اند.” . اکثر این کمدی‌ها بر اساس فیلم‌های قدیمی فارسی بنجل، با مضامین بی‌اهمیت و حرکات زیبا ساخته شده‌اند، ظاهراً توسط کمدین‌های محبوبی که هیچ نشانی از ذوق و ذکاوت در آنها ندارند.
یادم می آید که در گذشته کمدی از لطف و جذابیت خاصی برخوردار بود و تماشاگران را به وجد می آورد و به مدت دو ساعت در سینما حال و هوای شاد و با طراوت به او می داد. اما چه شد؟ کمدی اجاره نشینان داریوش مهرجویی را می توان الگویی برای سینمای هوشمند طنز ایران دانست. فیلمی با مضمون اجتماعی بسیار قابل توجه و طنز گزنده، نه تنها مخاطب را به خنده و لذت می برد، بلکه اتفاقاتی که در زندگی می گذرد را نیز به آنها آموخت. او هم مثل مستاجران کمتر در سینمای ما ظاهر می شد. نه یک کمدین و نه تهیه کننده ای وجود نداشت که بتواند موضوعی بکر را به تصویر بازگرداند. بنابراین کم کم فیلم های کمدی به هدر رفت، کمدی های کم با مضامین خسته کننده و تکراری جای آن نوع کمدی های هوشمند را گرفتند.
کمدی هایی که با کپی برداری و برداشت از قدیمی ها و فقط دادن رنگ و درخشش تازه به آنها ساخته می شد، اما مضمون همان بود بدون اینکه کوچکترین ذوق و هنر در آنها دیده شود. وقتی به قدیم برمی‌گردیم و امروز دوباره برخی از آن کمدی‌ها را تماشا می‌کنم، تعجب می‌کنم که واقعاً چه چیزهایی به عنوان کمدی در اختیار مردم قرار می‌گرفت، به بهانه اینکه آنها را دوست دارند!
البته در برخی موارد حق با آنها بود، زیرا ناگهان یک کمدی غیرقابل تصور مبتذل فروش شگفت انگیزی داشت و مردم را شگفت زده کرد.
اما چرا تماشاگران از تماشای چنین کمدی های بیهوده ای لذت می برند؟ دلیل ممکن است به خاطر عادت های سطحی نگری شما و علاقه شما به چیزهای ساده بدون فکر باشد. این تنها مشکل سینمای ایران نیست، بلکه در همه جای دنیا وجود دارد. به کمدی های امروزی هالیوود و نگرش سازندگان کمدی امروزی نگاه کنید. آن خالقان باهوشی مانند بیلی وایلدر یا بلیک ادواردز کجا رفتند؟
مهم ترین مشکل در ارائه این گونه کمدی ها، استقبال مخاطب از آن هاست، چرا که هر چقدر مخاطب به سمت سطحی نگری و سبک فکری سوق داده شود، به این نوع فیلم ها عادت می کند. روزی روزگاری کمدی های ایرانی بود. از دست پرویز خطیبی یا حسین مدنی، هر چند به مرور زمان خلاقیت های پیش پاافتاده آنها از سوی عامه مردم رد شد. از اواخر دهه 1950، فیلم های کمدی مسیر پیشرفت را در پیش گرفتند.
داریوش مهرجویی «آقای هالو» را ساخت، بهرام بیضایی «عمو سابیلو» را با مضمونی جذاب ساخت. ناصر تقوایی با سریال فوق العاده «دایی جان ناپلئون» کمدی ایرانی را به اوج رساند و سپس کمدی ایرانی را در فضایی غیرعادی عرضه کرد.
با این راه حل، کمدی در سال های بعد تغییر کرد. تماشاگران سینما تمایل متفاوتی به کمدی نشان دادند، اگرچه سامان مقدم کمدی «مکس» را درباره شخصیتی از لس آنجلس ساخت که با نگاهی جدید به ایران بازمی‌گردد، اما متأسفانه این فیلم در ابتدای سال از اکران خارج شد. نمایش علی رغم استقبال عالی از آن
این فیلمساز مانند فیلم بعدی خود یعنی قرن ها، بعدها «نهنگ عنبر 1 و 2» را از مواد خارجی ساخت. با همه این شرایط، کمدی هنوز به جایگاه فعلی خود نرسیده بود.
در همان زمان نگلابا، رامبد جوان، سبک کمدی نئورئالیست های ایتالیایی «آقایان ممکن است وارد نشوند» را ساخت که نه تنها ارزش سینمایی داشت، بلکه مورد توجه و استقبال مردم قرار گرفت.
اما تاثیرگذارتر از همه کمدی درخشان کمال تبریزی “مارمولک” بود که کانون توجه را به طنز و طنز معطوف کرد. این فیلمساز پیش از این مهارت خود را در نوع هوشمند کمدی نشان داده و از جنگ به عنوان منبع طنز کمدی «لیلی با من است» استفاده کرده است. حتی رخشان بنی اعتماد کار خود را با کمدی های «خارج از محدوده» و «زرد قناری» آغاز کرد و به همین ترتیب تهمینه میلانی «اول چه خبر است» و سپس «تسویه حساب» را انجام داد. دو کمدی دیگر او «آتش بس 1 و 2» این رکورد را شکست.
البته باید به این نکته هم اشاره کرد که در یکی دو سال اخیر مجموعه ای از کمدی ها با «ظاهر جدید» تماشاگران زیادی را به سمت تئاتر جذب کرده است.
از آن جمله «آپاراتچی» داستان نقاش ساختمانی است که عاشق فیلمسازی است و مدام دچار مشکل می شود. یکی دیگر از کمدی های «سال گربه» درباره ماجراهای خنده دار مردی که در سال گربه متولد شده بود، پرفروش شد. همچنین کمدی «صبحانه با زرافه ها» که به دلیل مضمون برای مدتی از اکرانش جلوگیری شد. تعدادی کمدی کم‌کلید نیز مخاطبان را به خود جذب کردند، از جمله کروکودیل خونین، تگزاس 3، سریع پز، جوجه تیغی، دینامیت. این کمدی ها نشان می دهد که سینمای کمدی ایران به کجا می رود.
۲۴۴۵۷
